Phát biểu khai mạc diễn đàn, TS. Hạ Thúy Hạnh nhận định: Năm 2018, chăn nuôi Việt Nam đang đà khởi sắc. Đó là chăn nuôi theo chương trình VietGAPH phát triển mạnh ở tất cả các đối tượng vật nuôi, đặc biệt đã xuất hiện mô hình chăn nuôi theo chuỗi, đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP). Đặc biệt là sự bứt phá mạnh mẽ trong việc đầu tư vào lĩnh vực giết mổ – chế biến – vốn là điểm yếu của ngành lâu nay. Hiện có nhiều doanh nghiệp đã đầu tư với quy mô lớn để xây dựng nhà máy giết mổ và chế biến sản phẩm chăn nuôi như Tập đoàn Masan (khởi công nhà máy chế biến thịt lợn tại Hà Nam), Tập đoàn CP…

Vùng Trung du miền núi phía Bắc với lợi thế đất đai rộng, có nhiều đồng cỏ tự nhiên, là điều kiện thuận lợi để người dân phát triển chăn nuôi đại gia súc. Tại nhiều địa phương, chăn nuôi đại gia súc đã và đang trở thành ngành kinh tế mang lại thu nhập cao cho người dân, góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp – nông thôn. Ước tính đến tháng 8 năm 2018, toàn vùng có tổng đàn bò chiếm 17,5%, đàn trâu chiếm gần 57%, đàn dê chiếm gần 35% và đàn ngựa chiếm 88,6% tổng đàn của cả nước. Tổng sản lượng thịt đạt khoảng hơn 500 nghìn tấn/năm. Tuy nhiên, chăn nuôi đại gia súc của vùng vẫn chưa phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có. Đó là do:

– Sản xuất quy mô nhỏ lẻ, phân tán, khó áp dụng công nghệ cao nên năng suất thấp (80% đàn trâu, bò nuôi theo phương thức quảng canh, chăn thả tự do).

– Giá thức ăn, giá nguyên liệu có nhiều biến động và chiếm thị phần lớn trong chăn nuôi, con giống kém chất lượng do chủ yếu nuôi giống địa phương.

– Liên kết sản xuất chưa phát triển. Chưa hình thành vùng nguyên liệu chăn nuôi.

– Nhận thức của người tiêu dùng chưa cao, chưa tạo được thói quen về nguồn gốc xuất xứ và sản phẩm động vật.

– Hệ thống giết mổ và chế biến còn lạc hậu, chưa đảm bảo vệ sinh ATTP khiến chất lượng sản phẩm trở nên đáng lo ngại.

Phát biểu và trao đổi tại Diễn đàn với 59 câu hỏi của các đại biểu, đa số nội dung được quan tâm là công tác cải tạo và nâng cao chất lượng con giống, kỹ thuật chăn nuôi, trong đó có kỹ thuật nuôi vỗ béo bò, cách phòng trừ dịch bệnh, chính sách hỗ trợ phát triển ngành chăn nuôi, liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, cách tổ chức sản xuất đảm bảo an toàn thực phẩm và thay đổi cách tiêu dùng sản phẩm chăn nuôi của người tiêu dùng hiện nay.

Ông Trần Văn Tiệp, GĐ. Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Hòa Bình cũng nhấn mạnh: Chăn nuôi đại gia súc ở Hòa Bình được xác định là định hướng ưu tiên trong ngành chăn nuôi cả nước, trong đó phát triển trâu, bò thịt là chủ yếu. Vì vậy, phát triển chăn nuôi là trọng điểm trong kế hoạch thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp của địa phương. Hiện Hòa Bình đang mở rộng và thu hút đầu tư của các doanh nghiệp vào phát triển lĩnh vực này.

Với những nội dung được các đại biểu trao đổi tại Diễn đàn, thay mặt chủ tọa diễn đàn, TS. Hạ Thúy Hạnh đã kết luận một số nội dung:

– Cục Chăn nuôi: Có chính sách hỗ trợ để nhập giống trâu, bò, dê, cừu, ngựa cao sản để phát triển, nhân rộng, cải tạo đàn giống tại các địa phương trong vùng miền núi phía Bắc. Quy hoạch vùng nguyên liệu, gắn với cơ sở giết mổ, chế biến công nghiệp, an toàn dịch bệnh với thị trường tiêu thụ. Quy hoạch vùng trồng cây làm thức ăn cho gia súc, đặt biệt tập trung vào cây ngô, cây cỏ có giá trị, năng suất cao.

– Viện Chăn nuôi: Nghiên cứu quy trình chăn nuôi phù hợp với vùng Trung du miền núi phía Bắc. Tài liệu hóa các quy trình chăn nuôi, quy trình phối trộn, cân đối khẩu phân thức ăn cho chăn nuôi gia súc. Cải tạo và nâng cao chất lượng các giống đại gia súc thích nghi với vùng.

– Viện Chính sách, Chiến lược và Phát triển nông nghiệp nông thôn: Tư vấn và hướng dẫn người sản xuất về chuỗi chăn nuôi (liên kết dọc và lên kết ngang), phối hợp tư vấn xây dựng nông thôn mới gắn với chuỗi sản xuất chăn nuôi.

– Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh: Ưu tiên đầu tư phát triển chăn nuôi, xây dựng các chuỗi chăn nuôi hiệu quả. Quy hoạch vùng chăn nuôi và vùng trồng trồng cây làm thức ăn phù hợp nhằm tạo cơ sở chăn nuôi lâu dài, bền vững. Tận dụng tối đa nguồn nhân lực của hệ thống khuyến nông trong công tác xây dựng mô hình, xây dựng chuỗi liên kết chăn nuôi an toàn dịch bệnh. Riêng tỉnh Hòa Bình, xây dựng nhiều chuỗi chăn nuôi và thương hiệu sản phẩm chăn nuôi.

– Trung tâm khuyến nông các tỉnh: Xây dựng chương trình khuyến nông phù hợp với tái cơ cấu ngành chăn nuôi của từng địa phương, xây dựng mô hình phù hợp với lợi thế từng vùng. Tăng cường công tác đào tạo, cho cán bộ khuyến nông cấp huyện về kỹ năng xây dựng chuỗi sản xuất nông nghiệp, thông tin tuyên truyền các mô hình hay và hiệu quả.

– Trung tâm Khuyến nông Quốc gia: Cam kết xây dựng các định mức kinh tế kỹ thuật mới về chăn nuôi đại gia súc, đặc biệt là định mức kỹ thuật về xây dựng chuỗi sản xuất nông nghiệp, chuỗi chăn nuôi an toàn thực phẩm. Đề xuất chương trình khuyến nông trung ương về chuỗi chăn nuôi an toàn thực phẩm, đồng thời tăng cường công tác đào tạo, thông tin tuyên truyền liên quan đến chăn nuôi theo chuỗi.

Phát triển chăn nuôi đại gia súc theo hướng liên kết chuỗi an toàn thực phẩm sẽ mang lại lợi nhuận cho cả người chăn nuôi và các doanh nghiệp tham gia chuỗi. Đồng thời, nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi liên kết sản xuất chăn nuôi là yêu cầu cấp thiết hiện nay, nhất là sau khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực. Với quyết tâm biến khó khăn thành thời cơ và lợi thế, Trung du miền núi phía Bắc sẽ trở thành vùng chăn nuôi có lợi thế rất lớn và đạt được nhiều kết quả.

Thu Hằng

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia