Chuẩn bị nguyên liệu và hố ủ
* Nguyên liệu:
Cỏ, ngô sinh trưởng và phát triển mạnh vào mùa hè và hạn chế phát triển vào mùa thu, nhất là mùa đông. Mùa cỏ dư thừa chúng ta cần tiến hành ủ chua để dự trữ thức ăn cho gia súc vào mùa đông, mùa khô hoặc sử dụng quanh năm.
Cỏ, ngô cắt cần để héo, giảm độ ẩm, độ ẩm tốt nhất ở 60-65%.
- Thái, băm nhỏ 0,5-1,5 cm
- Sử dụng chất phụ gia để cho vào cỏ, ngô ủ : muối ăn 0,3- 0,5%, men Sillogas 0,3-0,5 kg/ tấn cỏ, ngô ủ. (có nghĩa là từ 3-5kg muối cho 1 tấn cỏ hoặc ngô; lượng men Sillogas tương ứng 0,3-0,5 kg)
Để lượng men Silogas được rắc đều trong 1 tấn cây cỏ (ngô) cần ủ thì trộn 0,5 kg men vào với 5 hoặc 10 kg bột sắn hoặc cám gạo
* Phương tiện ủ:
Tùy thuộc vào điều kiện của từng hộ, gia đình, cơ sở chăn nuôi mà có thể sử dụng các phương tiện khác nhau như: túi nilon, hố đào, bể xi măng …
– Ủ bằng túi nilon: Sử dụng loại dày 2 – 3mm và lành không thủng lỗ kim (Nếu túi thủng thì quá trình ủ sẽ bị thoát khí vào, gây nấm mốc, thối ).
– Xây bể xi măng hoặc đào hố để ủ. Lưu ý phải chọn địa hình vị trí cao ráo, thoát nước tốt, tránh đọng nước khi trời mưa, miệng hố (bể) phải cao hơn nền đất. Trước khi ủ phải tiến hành lót đáy cho hố (bể) ủ (lượng chứa: 1 m3 ủ được từ 800-1000 kg cỏ hoặc ngô, tùy thuốc vào độ nén).
Quy trình ủ:
– Cỏ thái nhỏ cho vào hố (túi) theo lớp 5- 10cm thì vẩy (rắc) lượt muối và men đã được trộn đều (sử dụng cám hoặc bột sắn.. để trộn với men cho đễ phân chia) rồi lèn chặt, càng chặt càng tốt (chú ý là dậm, lèn xung quanh để đảm bảo nén chặt không để khí lọt vào ) cứ như vậy cho đến khi đầy túi hố, cứ làm như vậy cho tới khi đầy hố (túi).. .
*Chú ý: đến lớp cỏ (ngô) cuối cùng, ta cần rải lớp phụ gia nhiều hơn bình thường sau đó tiến hành buộc chặt miệng túi hoặc bịt hố và phủ đất kín tránh khí, nước mưa lọt vào gây thối. Nếu ủ bằng túi nilon, khi xong, đưa túi vào vị trí khô ráo, thoáng và mát, tránh ánh nắng mặt trời và dùng gạch hoặc các vật nặng đè lên trên để tăng độ nén của cỏ.
Kiểm tra và sử dụng thức ăn đã chế biến
Sau thời gian ủ là 3 tuần (đối với mùa hè) hoặc 4 tuần (đối với mùa đông), bà con có thể cho gia súc sử dụng thức ăn ủ chua (tốt nhất là sau 45 ngày). Nếu dùng hố đất hoặc bể xi măng để ủ thì khi lấy cần chú ý phủ kín sau mỗi lần
Để đảm bảo được chất lượng của thức ăn ủ chua thì trong quá trình ủ cần thường xuyên kiểm tra khu vực ủ chua (nếu bị hở phải bịt kín lại).
Cỏ ủ chua đạt tiêu chuẩn phải có 1 lớp mốc (mốc màu trắng ), cỏ có màu vàng rơn (vàng dưa), mùi chua thơm nhưng không gắt đó là sản phẩm chất lượng tốt, sử dụng cho bò, trâu, ngựa, dê, lợn …
TS. Tăng Xuân Lưu